Andrzej Sobotko. Pomnik w Olecku w parku
Andrzej Sobotko wraca. Tak jest, wspomnienia Pana Andrzeja cieszą się bardzo dużym zainteresowaniem dlatego z radością przyjeliśmy kolejną propozycję tekstu poświęconego naszemu miastu. Tym razem Pan Andrzej przypomina parę historii związanych z Pomnikiem, który jak wiemy, przez młode pokolenie olecczan nazywany jest zamkiem lub kamienną półrotundą. Dlatego szczególnie im polecamy lekturę tekstu Pana Andrzeja.
A już w piątek znakomite choć krótkie wspomnienia z Kina Mazur.
Pomnik w Olecku w parku.
W latach 60 , na nieistniejącym teraz postumencie – cokole, już bez znicza, była tablica , której treść znalazłem na zdjęciu przyjaciół mojego Taty – mieszkańców Olecka : Cała ta monumentalna budowla jest pomnikiem który wzniesiony został w latach 1925 – 1927 przez ówczesne władze niemieckie, ku czci poległych w pierwszej wojnie światowej 1914 – 1918 obywateli miasta Olecka. Pomnik znajduje się pod opieka Miejskiej Rady Narodowej w Olecku.
Lakoniczny napis, ale jak na owe czasy dobre i to. Wywiercone, widoczne na zdjęciu otwory w
kamieniu świadczą że wcześniej były tam wspomniane metalowe litery niemieckiego napisu widocznego na zdjęciu wyżej.
W latach 60 na kolumnach pomnika były umieszczone – zrobione z grubych prętów – kule symbolizujące kulę ziemska z uwięzionym w środku gołąbkiem pokoju, widoczne na starym zdjęciu. Ktoś na taki pomysł wpadł. .
Potem pomnik był nieco zaniedbany, na koronie pomnika wyrosła nawet spora brzózka! Ale przyszły lepsze czasy i teraz wszystko jest ok.
Kilka moich zapamiętanych lecz nie potwierdzonych nigdzie elementów pomnika. Mam nadzieję, że ktoś z mieszkańców Olecka potwierdzi poniższe szczegóły i refleksje, może są zdjęcia z tymi elementami ?
1 Pamiętam, chociaż nie mam pewności, że na istniejących do dzisiaj zielonych rabatach, na zewnątrz
placu przed pomnikiem, były betonowe kostki z nazwiskami poległych żołnierzy – mieszkańców Olecka, jako symboliczne groby. Kostki takie zwane poduszkami cmentarnymi, istnieją do dzisiaj na niektórych cmentarzach czasu I Wojny Świtowej na Mazurach. Układ rabat jest typowe dla bratnich mogił na cmentarzach wojennych tego czasu.
W latach 60 tych były tam rabaty kwiatowe, teraz jest trawnik.
2 Nie spotkałem nigdzie wzmianki o dosyć sporej metalowej tablicy w języku niemieckim która jeszcze w końcu lat 50 tych była umieszczona na pomniku, przypominam sobie, że była w pobliżu kamienia węgielnego, lub nawet zakrywała ten kamień, ale nie widzę teraz śladów po niej na kamieniach pomnika ! Jestem niemal pewien istnienia tam takiej tablicy.
Moje refleksje:
Przed pomnikiem była dosyć gruba warstwa piasku. Najwyraźniej był to nawieziony luźny piasek, gdyż w koło, tak jak na Mazurach Garbatych, są grunty raczej żwirowo gliniaste. Piasek sugerował, wg mojej opinii, zakorzenienie idei jaką niósł pomnik na piaszczystej Mazurskiej ziemi.
Położony tam niedawno polbruk zupełnie zmienił charakter tego miejsca, przykrył patynę historii .
Jeszcze za naszych czasów( lata pięćdziesiąte) wszystkie obiekty sportowe były używane, tylko tor hipiczny nie funkcjonował. Przed pomnikiem nie często, ale odbywały się ogniska harcerskie , występy. Na małym stadionie były festyny, zabawy ludowe w socjalistyczne święta.
Teraz mały stadion ma sztuczną, nawierzchnię. Przy dużym stadionie widzę nową bieżnię, nowe trybuny, zaplecze, hotel – wszystko piękne. Skocznia, brzegu jeziora – wszystko zadbane, wszystko służy ludziom którzy tu mieszkają i gościom.
A pomnik? Pomnik niech zostanie – pamiątką historii.
Ale nie widzę żadnej tablicy mówiącej dla kogo i kiedy powstał, czy to przypadek, a może cos przegapiłem będąc tam ostatnio ?
Warto poznać historię tego szczególnego obiektu, historię przedwojenną i czasów Polski. Pamiętajmy ze jest to jedyny, ostatni takiej wielkości ślad przeszłości na WiM.
Warto też poznać drogę, jaką ziemie Prusów, Prusy Wschodnie przeszły, by w części stać się Warmią i Mazurami ; poznać i zrozumieć okoliczności w jakich powstawały te pomniki !
Zdjęcie z archiwum Treuburga w Internecie, dla przypomnienia:
Poniżej zdjęcie współczesne:
